Chắc hẳn không ít lần bạn đã nghe đến từ đá khô, vậy đá khô là gì? Có những công dụng gì trong cuộc sống hằng ngày. Cùng tham khảo bài viết dưới đây để hiểu rõ hơn nhé!
Đá khô là gì?
Đá khô hay nước đá khô là một dạng rắn của carbon dioxide, người Việt Nam đặt cho nó nhiều tên gọi khác nhau như đá khí, đá khói, băng khô, đá CO2… Ở áp suất bình thường, đá khô không tan chảy thành carbon dioxide mà trực tiếp thăng hoa thành khí khi nhiệt độ đạt -78,5°C (-109,3°F).
Trong công nghiệp đá khô được sản xuất bằng bằng khí có nồng độ carbon dioxide cao được điều áp và làm lạnh cho đến khi hóa lỏng sau đó giảm áp suất một số carbon dioxide lỏng sẽ bay hơi, khiến nhiệt độ của chất lỏng còn lại giảm nhanh chóng. Kết quả là, cái lạnh cực độ khiến chất lỏng đông đặc lại thành dạng đặc như tuyết đó là đá khô
Đá khô giữ lạnh được bao lâu tùy thuộc vào loại hàng hóa và mức độ bạn muốn giữ. Cũng phụ thuộc vào chất lượng của đá khô được sử dụng cho mục đích làm lạnh.
- Thông thường, 20 kg trái cây có thể được làm lạnh trong thùng xốp trong khoảng 50 giờ khi sử dụng 3 đến 5 kg đá khô.
- Cần 25kg đá khô để bảo quản thi thể người quá cố trong 1 ngày.
- Dùng 1-2kg đá khô để tạo hiệu ứng khói đẹp mắt cho tháp sâm panh trong đám cưới, tiệc tùng.
Công dụng của đá khô
Đá khô sử dụng trong thiết bị làm mát
Đá khô được sử dụng trong quạt điều hòa, quạt phun sương… để làm mát không khí và giúp quạt tỏa ra lượng gió mát hơn bình thường rất nhiều.
Tuy nhiên, đá khô chỉ sử dụng được với những loại quạt có chức năng của đá khô, không nên lạm dụng vì quạt mang hơi ẩm không tốt cho sức khỏe.
Đá khô dùng làm lạnh thực phẩm
Thường được dùng để ngâm kem, bảo quản rau củ quả hay hải sản xuất khẩu, khi đá khô thăng hoa sẽ biến thành khí carbon dioxide bao bọc thực phẩm, giúp loại bỏ vi khuẩn có hại và nấm mốc.
Đá khô là một loại chất lạnh được sử dụng rộng rãi để làm lạnh và bảo quản thực phẩm và các sản phẩm khác. Đá khô thực chất là CO2 lỏng ở nhiệt độ cực thấp, được đóng gói trong dạng viên khối hoặc ở dạng bông nhỏ.
Khi đá khô tiếp xúc với không khí hoặc nước, nó nhanh chóng chuyển từ dạng lỏng sang dạng khí mà không qua giai đoạn lỏng ở trung gian. Quá trình này tạo ra hiệu ứng làm lạnh, giúp thực phẩm và đồ vật ở gần nó trở nên lạnh hơn.
Một số ứng dụng phổ biến của đá khô trong làm lạnh thực phẩm gồm:
- Bảo quản và vận chuyển thực phẩm: Đá khô thường được sử dụng để bảo quản thực phẩm tươi sống trong suốt quá trình vận chuyển, đặc biệt là trong các ngành công nghiệp đông lạnh như sản xuất đá lạnh, cá hồi, thịt tươi sống và các sản phẩm đông lạnh khác.
- Máy làm kem: Đá khô thường được dùng trong các máy làm kem để làm lạnh nguyên liệu và tạo hiệu ứng sủi bọt.
- Phục vụ thực phẩm: Đá khô cũng được sử dụng để tạo hiệu ứng hấp dẫn khi phục vụ thực phẩm trong các buổi tiệc và sự kiện.
- Thử nghiệm vận tốc hóa học: Trong một số thí nghiệm hóa học, đá khô cung cấp một nguồn lạnh cực thấp để làm giảm nhiệt độ các phản ứng hóa học.
Tuy nhiên, cần lưu ý một số biện pháp an toàn khi sử dụng đá khô để tránh các vấn đề liên quan đến CO2 trong không khí, chẳng hạn như tăng áp suất trong không gian nhỏ và tạo ra nguy cơ nổ. Hãy luôn tuân theo hướng dẫn của nhà cung cấp đá khô và sử dụng nó trong môi trường thoáng khí hoặc có thông gió đảm bảo.
Ứng dụng đá khô vào y tế
Trong các cơ sở y tế, bệnh viện, đá khói được dùng để bảo quản vắc xin, máu, lưu trữ nội tạng, bộ phận cơ thể, bảo vệ xác chết… Ngoài ra, nó còn được dùng trong ướp xác.
Ứng dụng đá khô trong công nghiệp
Đá khô có tác dụng làm sạch nhanh chóng bụi bẩn, dầu mỡ và lớp sơn bám trên bề mặt máy, không những tiết kiệm chi phí, không mất thời gian tháo lắp, rất thân thiện với môi trường.
Đá khô (khí khô lạnh) có nhiều ứng dụng quan trọng trong công nghiệp, nhờ vào khả năng của nó làm lạnh và bảo quản trong điều kiện nhiệt độ thấp. Dưới đây là một số ứng dụng chính của đá khô trong công nghiệp:
- Làm lạnh và bảo quản thực phẩm: Đá khô thường được sử dụng để làm lạnh và bảo quản thực phẩm trong quá trình vận chuyển và lưu trữ. Nó được ưa chuộng trong ngành công nghiệp thực phẩm vì có khả năng giữ cho thực phẩm tươi sống và đông lạnh trong thời gian dài mà không cần sử dụng hệ thống làm lạnh điện tử.
- Chế tạo nguyên mẫu: Trong ngành công nghiệp chế tạo, đá khô được sử dụng để làm nguội các bộ phận và linh kiện, giúp ngăn chặn việc biến dạng và đảm bảo độ chính xác của các nguyên mẫu và sản phẩm cuối cùng.
- Sơn phủ và bảo dưỡng: Trong lĩnh vực sơn phủ và bảo dưỡng, đá khô được sử dụng để loại bỏ sơn, dầu mỡ và bụi bẩn từ các bề mặt phức tạp. Việc làm sạch này giúp tăng hiệu suất và chất lượng trong quá trình sơn phủ và bảo dưỡng.
- Làm lạnh trong quá trình sản xuất công nghiệp: Trong nhiều quá trình sản xuất công nghiệp, như sản xuất dược phẩm, hóa chất, điện tử, kim loại và nhựa, đá khô được sử dụng để làm lạnh và duy trì nhiệt độ ổn định trong quá trình sản xuất.
- Hàn kim loại: Trong quá trình hàn kim loại, đá khô có thể được sử dụng để làm nguội các bộ phận kim loại nhanh chóng sau khi hàn để ngăn chặn biến dạng và giữ cho kết cấu được giữ nguyên.
- Chữa cháy và an toàn: Trong một số trường hợp chữa cháy, đá khô có thể được sử dụng để làm lạnh các vật liệu cháy hoặc tạo ra khí CO2 lạnh để dập tắt lửa.
Tạo khói trong ngành giải trí, tiệc cưới
Khi gặp đá khô sẽ bay hơi nhanh tạo ra sương trắng bay sát mặt đất thường được dùng làm khói trên sân khấu, vũ trường vừa đẹp mắt vừa tiết kiệm chi phí.
Sử dụng đá khô có an toàn không?
Đá khô gây bỏng lạnh
Đá khô rất lạnh. Do đó, nếu cầm trực tiếp viên đá này, các tế bào da sẽ bị phá hủy, da tay bong tróc do bị tê cóng. Chúng chỉ mất vài giây để gây tê cóng, vì vậy tốt nhất bạn nên dùng kẹp hoặc găng tay để xử lý đá khô.
Đá khô có thể gây hiện tượng ngạt thở
Đá khô có thể là mối nguy hiểm rất nghiêm trọng trong một không gian nhỏ không được thông gió tốt. Khi đá khô tan chảy, nó biến thành khí carbon dioxide. Trong một không gian nhỏ, khí này có thể tích tụ. Nếu có đủ khí carbon dioxide, một người có thể bất tỉnh và trong một số trường hợp có thể tử vong
Các triệu chứng của việc tiếp xúc quá nhiều với carbon dioxide bao gồm đau đầu và khó thở, nếu tiếp xúc nhiều hơn thì buồn nôn và ói mửa.
Hướng dẫn cách sử dụng đá khô an toàn
Có một số biện pháp phòng ngừa quan trọng cần thực hiện khi xử lý đá khô:
- Đá khô lạnh hơn nhiều so với đá thông thường và có thể làm bỏng da giống như bị tê cóng. Bạn nên đeo găng tay cách điện khi xử lý nó. Đeo kính an toàn và tấm che mặt nếu bạn cắt hoặc sứt mẻ nó.
- Giữ đá khô xa tầm tay trẻ em.
- Không bao giờ ăn hoặc nuốt đá khô.
- Tránh hít phải khí carbon dioxide.
Bây giờ bạn đã biết đá khô là gì và nó được sử dụng như thế nào trong cuộc sống hằng ngày. Hi vọng thông tin này sẽ giúp bạn hiểu nhiều hơn về nước đá khô
Tài liệu tham khảo
https://iopscience.iop.org/article/10.1088/0508-3443/17/3/312
https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0019103516306832?via%3Dihub
https://www.health.ny.gov/publications/7081/
https://en.wikipedia.org/wiki/Dry_ice
